Zikavirus: zwanger of een kinderwens, wat te doen - Gezin op Reis (2024)

Wist je dat het Zikavirus nog 2 maanden actief blijft in het lichaam van een man, en dus ook in hetsperma? Zika is dus niet alleen een risico voor vrouwen maar ook voor mannen. Tenminste als je zwanger bent of in de komende maanden zwanger wil worden.

Thuis blijven dan maar? Dit is lang niet altijd een optie, misschien moet je man wel op zakenreis, woont er familie in een risicoland, ben je al lang bezig om te proberen zwanger te worden, of wil je toch echt zwanger op reis want ben je te reisgek om je een mooie babymoon door de neus te laten boren.

Zwanger op vakantie gaan kan zeker nog steeds maar voor je planning maakt het wel degelijk uit om te weten welke landen veilig zijn. Daarom onderaan dit artikel een lijst van bestemmingen waar je nog wel naar toe kunt.

Inmiddels is het 2023 en lijkt alle aandacht voor Zika verloren gegaan te zijn door de pandemie van de afgelopen jaren. Echter Zika is niet weg, begin 2022 was er nog een grote uitbraak in Puerto Rico en eind 2021 werden er in Uttar Pradesh (Noord-India) in korte tijd veel gevallen gemeld. Nu we weer naar steeds meer verre landen mogen reizen is het belangrijk je goed te informeren over Zika.

In 2016 riepen experts dat Zika ook naar Europa en Noord-Amerika zou komen. Ze kregen gelijk want er waren rondom Miami Zika uitbraken. In 2019 had Frankrijk de Europese primeur met drie lokaal opgelopen Zika gevallen. Gelukkig bleef het daarbij en (mede dankzij extra muggenbestrijding in Florida) zijn zowel Amerika en Europa al weer jaren Zika vrij.

Ook in de rest van de wereld zijn nu weer veel meer landen weer veilig te bereizen als je zwanger bent dan in periode tussen 2016 en 2018. Waar Zuid-Amerika nog steeds een no-go blijft, en Midden-Amerika ook tricky is is kan je wel weer veilig naar de Nederlandse Antillen en ook in Azië is het risico erg beperkt. Wil je naar Azië en ga je voor zekerheid, kies dan voor Sri Lanka, Taiwan of China. Deze landen zijn Zika vrij. Hopelijk komen er nog meer Zika vrije bestemmingen in 2023.

Wat je moet weten over zika en de tijgermug

Helaas is alle informatie over Zika beperkt. Lang was er zelfs twijfel of zika echt verantwoordelijk is voor microcefalie. Nu niet meer, dit is inmiddels uit diverse onderzoeken duidelijk gebleken.

In Brazilië waar het Zika virus als een razende om zich heen greep, werden duizenden baby’s geboren met een te klein hoofd en onvolgroeide hersenen. Dit kan een verstandelijke beperking, blindheid of zelfs de dood tot gevolg hebben.

Een onderzoek dat me persoonlijk erg raakte is die waar artsen via MRI precies volgden hoe de hersenen van een ongeboren kindje vernietigd werden door de ziekte. De Finse die die op vakantie was geweest naar een risicoland brak bij 21 weken de zwangerschap af nadat artsen hadden aangegeven dat er geen hoop was op een gezond kind. In

De tijgermug (ook wel Denguemug, Aedes aegypti en gelekoortsmug genoemd) die zika overbrengt is overdag actief. Een klamboe gebruiken geeft dus geen bescherming. Deze mug is ook verantwoordelijk voor het overbrengen van andere ziektes zoals dengue. Wellicht dat hierdoor de problemen in Zuid-Oost Azië mee lijken te vallen. Hier ben je als toerist maar ook als lokale inwoner al gewend om je ook overdag in te smeren met anti-muggen middelen.

Vermijd plekken met (vies) stilstaand water: hier overleven de muggen het best. De muggen zijn het meest actief bij hogere temperaturen maar kunnen ook bij lagere temperaturen prima overleven.Het beste kan je een anti-muggen middel gebruiken met deet. Jonge kinderen en zwangere vrouwen kunnen als alternatief gebruikmaken van natuurlijke anti-muggen beschermingsmelk. Het dragen van bedekkende kleding is ook aan te raden. Slaap daarnaast ook onder een klamboe.

Er is nog geen vaccin tegen Zika maar er lopen wel verschillende (volgens de producenten dan) veelbelovende pre-clinical trials.

Mocht je besmet worden met het virus dan zal je hier als volwassene weinig van merken. Soms heb je enkele dagen koorts. Maak je je zorgen dan kan door bloedonderzoek gekeken worden of je besmet bent (geweest) met het virus.

De tijgermug is erg honkvast. In zijn leven vliegt deze zelden meer dan 500 meter. De mug leeft niet in gebieden boven de 2000 meter. De mug kan wel meeliften in zeecontainers. Indien je als mens gestoken wordt door een mug en vervolg doorreist naar een andere locatie en daar weer gestoken wordt kan de muggenpopulatie daar ook besmet raken. In 2007 raakten bijvoorbeeld 250 mensen in een Italiaanse dorpje besmet met een virus dat een van de dorpsgenoten tijdens een vakantie in India had opgelopen.

Reisadvies:

• Zwangere vrouwen en vrouwen die tijdens of vlak na de reis zwanger willen worden, wordt geadviseerd om de noodzaak van de reis te bespreken met een arts en reizen die niet noodzakelijk zijn uit te stellen.
• Meld een recent bezoek aan een land waar het zikavirus heerst tijdens de reguliere controles bij uw verloskundige of arts. Zeker als binnen twee weken na terugkeer klachten optreden die passen bij een infectie door het zikavirus.
• Mannen die in landen zijn geweest waar het zikavirus heerst én een zwangere vrouw hebben wordt uit voorzorg geadviseerd om tot 2 maanden na terugkomst een condoom te gebruiken bij seksueel contact. Dit geldt ook voor mannen die geen klachten hebben gehad.
• Vrouwen die zwanger willen worden, wordt geadviseerd om dit uit te stellen tot na één maand na terugkomst uit een land waar het zikavirus heerst. Gebruik in de tussentijd een condoom of andere anticonceptie bij seksueel contact.

Waar kan je dan als zwangere vrouw of als stelletje met een kinderwens nog wel naar toe?

Deze informatie is met zorg samengesteld in april 2016 en ge-update in april 2017, juli 2018, januari 2019, juli 2019, oktober 2019 december 2019 en allemaal opnieuw gecheckt in april 2022 en december 2022. We hebben hiervoor verschillende bronnen gebruikt zoals de lokale gezondheidsorganisatie. Helaas zijn adviezen erg veranderlijk.

In april 2018 is een onderzoek gepubliceerd waaruit bleek dat bij bij 61% van de mannen met zika het virus de eerste maand in hun sperma te vinden was. Bij de meest verdween het na drie maanden. Bij een man was het virus 281 dagen later nog te vinden. In landen zoals de USA is het advies dan ook om minimaal 6 maanden te wachten met zwanger worden maar in Nederland is het advies maar een maand.Wij zijn geen artsen en wil je met kinderwens of zwanger op reis dan adviseren we dan ook je eigen onderzoek te doen en te beslissen wat een aanvaardbaar risico is.

Noord-Amerika

Zika Canada

Canada is veilig.

Zika Amerika

Het type muggen dat zika overbrengt is actief in de zuidelijke staten van de USA en in het Noord-Westen waaronder steden zoals New York. eigen land. Van 2016 tot begin 2018 zijn er enkele incidentele besmettingen geweest in eigen land. Daarvoor en daarna zijn die niet meer gemeld. De kans om in de USA Zika te krijgen is dan ook verwaarloosbaar.

Zika gevallen in de USA hebben de laatste jaren betrekking op mensen die het tijdens hun vakantie elders die ziekte hebben opgelopen. Vooral voor 2019 waren er veel reizigers die ziek werden. Zo waren alleen in Florida al 23 vrouwen onder controle omdat ze Zika hadden opgelopen tijdens de zwangerschap. In alle gevallen waren ze op reis besmet geraakt (vooral Cuba, Mexico en Puerto Rica). Dat er de laatste jaren minder Zika gevallen gemeld zijn in de Verenigde staten kan natuurlijk komen door er minder gereisd werd. Het goede nieuws is echter dat er ook in 2022 geen nieuwe meldingen bij zijn gekomen.

Zika Mexico

Ga je naar Mexico en wil je weten of je daar kans hebt om Zika te krijgen? Helaas is de informatie over Mexico niet echt betrouwbaar. Zo maakte de USA dus (bijvoorbeeld in 2019) melding dat Amerikanen in Mexico Zika hebben opgelopen alleen kwam dat niet terug in cijfers van Mexico zelf.

Gedurende het hoogtepunt van de pandemie melden diverse Amerikaanse media dat Mexico het aantal Zika gevallen bewust verzwijgt. Ook de Pan American Health Organization meld dat er in Mexico veel meer gevallen bekend zijn dan de officiële cijfers.

Op het hoogtepunt van de pandemie kwam volgens Mexico Zika vooral in de staten Oaxaca en Chiapas, De meeste (Nederlandse) vakantiegangers gaan naar de Yucutan of Campeche en hier zou de kans klein zijn. Ook het reisadvies met betrekking tot Zika van de Nederlandse overheid was positief voor dit deel van Mexico. Als ik nu in 2022 echter kijk naar de historische data welke Mexico nu wel bekend heeft gemaakt blijken er in Yucutan ruim meer dan duizend gevallen geweest te zijn. Zelfs twee en een half keer zoveel als in Oaxaca.

Mexico geeft aan dat er in het eerste kwartaal van 2022 alleen enkele besmettingen hebben plaatsgevonden in Oaxaca maar het is dus lastig na te gaan of dat nu wel klopt. Voor de rest van 2022 heb ik geen data kunnen vinden nog.

Zika Cuba

Volgens diverse Amerikaanse staten hebben hebben reizigers Zika opgelopen in Cuba. Cuba is erg afhankelijk van toerisme. Helaas geeft Cuba zelf heel weinig informatie over de situatie in het land. De laatste officiële cijfers zijn van 2017 en zelfs die worden door experts in twijfel getrokken als veel te laag.

Het goede nieuws is echter dat Cuba in 2021 is gestart met een experiment waarbij onvruchtbare mannelijke muggen worden verspreid. Hierdoor zou de hele populatie van het type muggen dat zowel Dengue als Zika overbrengt enorm verminderd zijn. In 2022 is het experiment uitgebreid en in de gebieden die meedoen zou het aantal muggen dat ziekte overbrengt met meer dan 90% gedaald zijn.

Zika Costa Rica

Costa Rica is een van de landen in Midden-Amerika die wel structureel cijfers heeft gedeeld over het aantal Zika besmettingen in het land. Het goede nieuws is dat er het aantal gevallen in 2020 90% lager lag dat het aantal gevallen in 2016. Het ging nog iets meer dan honderd gevallen.

Costa Rica heeft ook genoeg gebieden boven de 2000 meter hier heb je geen Zika risico.

Nederlandse Antillen

Zika Curaçao en Bonaire

Goed nieuws inmiddels zijn de Antillen weer Zika vrij. Vanaf 2018 werden geen nieuwe besmettingen gemeld. De mug die het virus overbrengt is actief op de Antillen.Met een kinderwens of zwanger naar Curaçao was lange tijd een geen goed idee. Op Curacao werden op het hoogtepunt van de epidemie meer dan 200 besmettingen gemeld. De website naar Curaçao geeft zeer regelmatige updates over de situatie. Ook op de eilandenBonaire, Saba en Sint Eustasius zijn sinds 2018 geen nieuwe besmettingen gemeld.

Zuid-Amerika

Brazilië is off-limits net als een flink aantal andere landen in Zuid-Amerika. Landen zoals Bolivia en Colombia kan je trouwens wel prima bezoeken als je maar in de Andes blijft. De mug die zika overbrengt kan niet leven in gebieden boven de 2 kilometer.

Helaas is er aan deze situatie weinig veranderd. In de eerste maanden van 2022 werden in Brazilië nog meer dan duizend Zika bestemming per maand gemeld. Hoewel dit minder is dan voorheen is het nog steeds zoveel dat het als je zwanger bent of wil worden niet verstandig is hierheen te gaan. Voor de meeste landen in Zuid-Amerika is het lastig om betrouwbare informatie te vinden. De informatie die er is, is ook vaak verouderd. Wil je bijvoorbeeld weten hoe het zit met Zika in Colombia? Dan is de laatste data die ik kon vinden van 2020, daaruit blijkt dat het nog steeds een risico is.

Zuid-Europa

In Europa blijven dan maar? Het is veilig en in 2022 kunnen we gelukkig ook zeggen dat alle angst dat Zika naar Europa zouden komen (op een geval na) tot nu toe niet is uitgekomen. De mug leeft immers wel in Zuid-Europa dus helemaal ongegrond was deze ook ook niet.

In oktober 2019 maakte Frankrijk bekend dat er in ieder geval drie mensen Zika hebben opgelopen in Frankrijk. Deze personen hadden alle drie zelf geen reizen ondernomen en ook geen partner met de ziekte. Ze woonden allemaal in de omgeving van Hyeres tussen Nice en Marseille. In 2019 werd ook de eerste Europese baby met Microcefalie geboren in Spanje. De moeder had de ziekte opgelopen in Brazilië. Tot nu kozen andere moeders er voor om de zwangerschap af te breken.

Wellicht ook door de pandemie bleef het daarna stil rondom Zika in Europa. Voor zover bekend zijn er na Frankrijk in 2019 geen andere Europese landen meer geweest waar mensen Zika hebben opgelopen zonder dat ze zelf of dat hun partner op reis is geweest.

Wil je graag op vakantie naar een zonnige bestemming? Denk eens aan Lanzarote, Cyprus of Ibiza.

Zuid-Oost Azië

Zika is in Zuid-Oost Azië al veel langer bekend dan in Brazilië. Landen waaronder Cambodja, Thailand, Indonesië, de Filipijnen en Maleisië hebben allemaal te maken gehad met minimaal 1 besmettings-geval in de afgelopen 10 jaar. Zika komt dus voor bij de lokale muggen, dezelfde muggen die ook het Dengue virus mee dragen.

Zika Thailand

Zwanger en naar Thailand? In dit land zijn de afgelopen jaren besmettingen geconstateerd maar volgens de Thaise overheid gaat het allemaal om geïsoleerde gevallen. In 2017 werden 2 gevallen officieel bekend gemaakt van baby’s met Microcefalie.

Volgens Israëlische kranten zijn waren er in 2019 in ieder geval twee Israëli die Zika hebben opgelopen in Thailand. Andere buitenlandse bronnen melden dat er in het hele jaar 2019 in ieder geval meer dan honderd Zika gevallen waren in Thailand.

Helaas is het heel lastig actuele informatie te krijgen over Thailand. Sinds 2020 kan ik helemaal geen betrouwbare informatie vinden vanuit officiële Thaise bronnen. Kranten in o.a. Hongarije, Israël en de UK maken in zowel 2022 als 2023 melding van reizigers die in dat jaar Zika hebben opgelopen na een vakantie in Thailand. Zika is dus zeker nog niet weg.

Zika Cambodja, Laos

In Laos en in Cambodja waren in de periode 2016-2019 maar een paar besmettingen. Het lijkt erop dat er daarna geen besmettingen meer zijn geweest. Maar ook hier merk je dat zowel de overheid als de lokale media terughoudend is met het delen van informatie. Aan de andere kant als er echt een grote uitbraak was geweest kan je dit bijna niet uit de media houden.

Zika Maleisië

Maleisië is een beetje vreemd land als het om Zika gaat. Ondanks dat het klimaat en de natuur vergelijkbaar is met buurland Thailand en Singapore komt Zika in Maleisië veel minder voor. Terwijl het in de buurlanden op het hoogtepunt om honderden gevallen ging waren het er in Maleisië in diezelfde periode minder dan 10. In 2019 is er een onderzoeksproject gestart met het doel om uit vinden waardoor dit kwam. Het lijkt te komen doordat er een hogere immuniteit is bij de bevolking en doordat er hier net een wat andere variant actief was. Het vaste land van Maleisië lijkt in ieder geval veilig te zijn als je zwanger bent, op Borneo en Sabah moet je ook rekening houden met andere ziektes zoals Malaria.

Zika Singapore

Singapore heel modern en ze doen hier ook veel aan het verdrijven van muggen. Toch komt hier ook Dengue en Zika voor. Tot en met 2019 waren er regelmatig besmettingen maar nu al een tijd niet meer. Ze hebben zelfs een officiële site waar je kan zien of er Zika cases zijn gevonden.

Zika Bali

Zwanger en naar Bali. De mug die Zika overbrengt komt voor op Bali en in ieder geval in 2016 waren er Zika besmettingen. Ook op Bali is de lokale overheid terughoudend met informatie. Dat is al jaren zo en omdat het er natuurlijk ook nauwelijks toeristen zijn geweest op het eiland in 2020 en 2021 is er niet met honderd procent zeker dat er geen Zika op Bali is. Al is de kans waarschijnlijk wel heel klein. Expats die in Bali wonen worden worden ook gewoon zwanger maar nemen de gebruikelijke maatregelen om te voorkomen dat ze gestoken worden door muggen.

Zika India

Ik zou India zwanger sowieso niet aanraden vanwege de gebrekkige hygiëne in het land. Met Zika al helemaal niet meer. Vooral in Rajahstan maar ook in andere delen van het land zijn uitbraken van Zika geweest. Ook eind 2021 was er nog een grote uitbraak in India.

Zika Sri Lanka, China, Taiwan

Ben je op zoek naar alternatieve landen die wel echt Azie zijn maar waar tot nu toe helemaal geen Zika is geconstateerd denk dan eens aanSri Lanka, China of Taiwan. Dan weet je echt zeker dat Zika geen punt van zorg is.

Afrika

De meeste zwangere vrouwen zullen niet denken aan een vakantie in Afrika. Naast Zika is ook slechte hygiëne en malaria een risico. In Afrika is Zika geconstateerd in veel landen zoals Angola, Kenia, Tanzania, Oeganda, Chad, Mali, Ghana, Gambia, Nigeria en meer. Enkele landen zijn wel goed te bezoeken wanneer je zwanger bent zoals Egypte en Zuid-Afrika.

Aangezien de mug die Zika overbrengt wel in Afrika woont was vreemd dat er in Afrika (behalve op het eiland Kaapverdie) zo weinig gevallen bekend waren. Het antwoord op deze vraag lijkt gevonden te zijn in een onderzoek waarvan de resultaten eind 2020 werden gepubliceerd. Hoewel de muggen is Latijns-Amerika, Afrika en Azië tot dezelfde soort behoren zijn er toch enkele (chromosoom) verschillen.

Een belangrijk verschil is dat dit type mug in Latijns-Amerika en Azië graag mensenbloed eet terwijl de Afrikaanse mug kiest voor dieren. Nu is er ook nog eens ontdekt dat wanneer de muggen in aanraking komen met een besmette host die Afrikaanse mug zelf het virus pas krijgt (en dus door kan geven) bij een veel hogere concentratie zika deeltjes dan de Latijns-Amerikaanse mug. Dus niet alleen wordt de mug zelf minder snel besmet, als die besmet is geeft deze het vervolgens ook minder vaak door aan mensen. Ook de Aziatische mug raakte zelfs iets minder snel besmet.

Zika Zuid-Afrika

In Zuid-Afrika zijn nog een gevallen van Zika bekend. Wil je naar Zuid-Afrika plan dan je reis zodat je malaria gebieden vermijd.

Zika Egypte

De mug die Zika overbrengt leeft wel in een klein deel van Egypte maar tot nu toe is het land Zika vrij.

Zika Kaapverdië

Kaapverdië is de Afrikaanse uitzondering en er zal vast nog wel een onderzoek komen waarom dat is. Wellicht is muggenpopulatie op dit eiland toch net weer iets anders dan die op het vaste land. 2016 was het hoogtepunt van de epidemie op de eilanden met in meer dan 40 bekende gevallen en in ieder geval 2 baby’s die geboren werden met microfolie. Deze cases waren vooral op de zuidelijke eilanden en niet op het bij toeristen populaire Sal. Na 2018 zijn er geen nieuwe gevallen bekend waardoor Kaapverdië zich nu Zika vrij mag noemen.

Actuele informatie over zika en welke landen besmettingen zijn geconstateerdkon je op deze pagina vinden. Helaas is deze informatie inmiddels achterhaald want de laatste update is van 2018. Wij checken onze feiten nu op diverse internationale websites van organisaties die zich (vaak per land) bezig houden met Zika.